ခ်စ္သူ ့ၾသဇာ
(ကိုဆူးငွက္)
86 reads
ခ်စ္သူ ့ၾသဇာ (ကိုဆူးငွက္)
မိဘမ်ားကိုပင္ လုပ္ေကၽြးသူပါရွင္…
လာမယ့္ ၁၃၇၆ ခုႏွစ္၊ ျပာသိုလဆန္း ၅ ရက္(၂၀၁၄ ခု၊
ဒီဇင္ဘာ ၂၅ ရက္)ေန႔ဟာ ေတးျပဳစာဆိုႀကီး နန္းေတာ္ေရွ႕ဆရာတင္ အသက္ ၁၂၀ ႏွစ္
တင္းတင္းျပည့္တဲ့ေန႔ျဖစ္ပါတယ္။ အလားတူပါပဲ။ အခု တပို႔တြဲလဆန္း ၅ ရက္(၂၀၁၄၊
ေဖေဖၚ၀ါရီ ၄ ရက္)ေန႔ကလည္း အႏုပညာရွင္ႀကီးၿမိဳ႕မၿငိမ္းရဲ႕ ၁၀၅
ႏွစ္ေျမာက္ေမြးေန႔ျဖစ္တယ္။ နန္းေတာ္ေရွ႕ဆရာတင္က ၁၈၉၄ ခု(၁၂၅၆ ခု၊ ျပာသိုလဆန္း ၅
ရက္)မွာ ေမြးဖြားခဲ့ၿပီး၊ ၿမိဳ႕မၿငိမ္းက ၁၉၀၉ ခု(၁၂၇၀ ခု၊ တပို႔တြဲလဆန္း ၅
ရက္ေန႔)မွာ ေမြးဖြားခဲ့ၾကတာပါ။
နန္းေတာ္ေရွ႕ဆရာတင္နဲ႔ ၿမိဳ႕မၿငိမ္းဟာ တစ္ေယာက္က
နန္းေရွ႕မဂၤလာဥယ်ာဥ္ရပ္၊ တစ္ေယာက္က တ႐ုတ္တန္း၊ ေရွ႕ေတာ္ေျပး၀င္းမွာ အသက္ ၁၅
ႏွစ္ျခားၿပီးမွ ေမြးဖြားလာၾကတာျဖစ္ေပမယ့္ မႏၲေလးအႏုပညာမ်က္ႏွာစာမွာေတာ့
ညီရင္းအစ္ကိုတမွ် ထိစပ္ရွက္ႏြယ္ခဲ့ၾကပါတယ။္ နန္းေတာ္ေရွ႕ဆရာတင္ကို သူ႕ဖခင္
ဦးမွန္က လခစားပညာတတ္မင္းမႈထမ္းျဖစ္ေစခ်င္တယ္။ ဒါေၾကာင့္
၀က္စလီလံေယာက္်ားေလးေက်ာင္း (ယခု အ.ထ.က ၁၂)မွာ ေက်ာင္းထားေပးခဲ့တယ္။ ဒါေပမယ့္
နန္းေတာ္ေရွ႕ဆရာတင္ျဖစ္လာမယ့္ ေမာင္ေမာင္တင္က အဆို၊ အတီး၊ အမႈတ္ကိုပဲ ၀ါသနာပါတယ္။
ေက်ာင္းလြယ္အိတ္ထဲ ပုေလြတစ္ေခ်ာင္းထည့္ၿပီးမွ ေက်ာင္းသြားတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အသက္ ၂၀
၀န္းက်င္မွာပဲ နန္းေတာ္ေရွ႕ဓမၼာ႐ံုဆြမ္းႀကီးခံတီး၀ိုင္းအတြက္ ဗံုေတာက္သံ ၅
ပုဒ္ကိုစၿပီး ေရးစပ္တယ္။ ေနာက္ အသက္ ၂၂ ႏွစ္သားေရာက္ေတာ့ မႏၲေလးက
နာမည္ေက်ာ္အၿငိမ့္မင္းသမီး ယုဇနေအးစိန္အတြက္ "မယ္ေအးေလးကပို႔တဲ့ေမတၱာရည္"ဆိုတဲ့
သံဆန္းေတးတစ္ပုဒ္ ေရးစပ္ၿပီးေနာက္ သဘင္ေလာကထဲ ေျခစံုပစ္ေတာ့တာပါပဲ။ ေနာက္…
အၿငိမ့္သီခ်င္းေတြေရးတယ္။ ၁၉၂၅ ခုႏွစ္မွာ တည္ေထာင္တဲ့ ၿမိဳ႕မတူရိယာအသင္းအတြက္
သီခ်င္းေတြေရးေပးတယ္။
ေနာက္… ၿမိဳ႕မၿငိမ္းျဖစ္လာမယ့္
ေမာင္ေက်ာ္ညိန္းကလည္း သူ႕အဖိုးအဖြားအသည္းျဖစ္ခဲ့တယ္။ ေရွ႕ေတာ္ေျပး၀င္းေျမာက္ေပါက္
၂၈ လမ္းေပၚက ယြန္းထည္ကုန္သည္ ဦးရိပ္ႏွင့္ ေဒၚေလးတို႔ရဲ႕ တစ္ဦးတည္းေသာသမီး။ သမီးက
ပန္းထိမ္ဆရာကိုညီႏွင့္ အေၾကာင္းပါတယ္။ ကိုညီ-မဦးကေမြးတာ ေက်ာ္ညိန္းနဲ႔
ေက်ာ္သိန္းတဲ့။ အဲဒီသားႏွစ္ေယာက္က အငယ္ျဖစ္တဲ့ေက်ာ္သိန္းက ၁၃ ႏွစ္သားႏွင့္ ဆံုးတယ္။
တစ္ခါ… မိခင္မဦးကဆံုးေတာ့ ကိုညီက ေနာက္အိမ္ေထာင္ထူေတာ့
မိတဆိုးေျမးေလးေက်ာ္ညိန္းကို အဖိုးအဖြားမ်ားကပဲ ေခၚထားၿပီး အလိုလိုက္ထားၾကတာပါ။
ဒါေၾကာင့္ ေက်ာ္ညိန္းအတြက္ဆို အဖိုးအဖြားက လိုေလေသးမရိွပါပဲ။
တစ္ဦးတည္းေသာအေမြစားအေမြခံေလးပါပဲ။ အဖိုးအဖြားက ေက်ာ္ညိန္းကို
ဗုဒၶဘာသာေက်ာင္းပို႔တယ္။ အဂၤလိပ္စာတတ္ေပတတ္ျဖစ္ေစခ်င္တယ္။ ၁၉၂၀
ေက်ာင္းသားသပိတ္ႀကီးၿပီးေတာ့ ဗုဒၶဘာသာေက်ာင္းကေန ေနရွင္နယ္ေက်ာင္းမွာ
ဆက္ပညာသင္တယ္။ ေက်ာ္ညိန္းက ေက်ာင္းစာထက္ အတီးအမႈတ္ပဲ ၀ါသနာပါတယ္။ မယ္ဒလင္တီးတယ္။
ဘင္ဂ်ိဳတီးတယ္။ ဗ်က္ေစာင္းတီးတယ္။ အဘိုး၀ယ္ေပးတဲ့ ရာေလးစက္ဘီးေပါင္ၿပီး
ဘင္ဂ်ိဳ၀ယ္တယ္။ ဒီလိုႏွင့္ အမ်ိဳးသားေက်ာငး္က ၈ တန္းနဲ႔ေက်ာင္းထြက္ၿပီး
ပန္းခ်ီကိုဘသက္တို႔အေပ်ာ္တမ္း ဂီတ၀ိုင္းမွာပဲ အခ်ိန္ကုန္တယ္။
ကိုဘသက္တို႔၀ိုင္းကိုတ႐ုတ္တန္းဖ်ာ၀ိုင္းလို႔ေခၚတယ္။ ၁၉၂၅ ေရာက္ေတာ့
တ႐ုတ္တန္းဖ်ာ၀ိုင္းႏွင့္ ဆိုင္းတန္းဖ်ာ၀ိုင္းတို႔ေပါင္းၿပီး
ၿမိဳ႕မဗုဒၶေ၀ယ်ာ၀စၥအေပ်ာ္တမ္းတူရိယာအသင္းကို ေထာင္ၾကေတာ့ ကိုေက်ာ္ညိန္းက
ဦးေဆာင္သူထဲမွာတစ္ေယာက္ျဖစ္လာပါတယ္။
ကိုေက်ာ္ညိန္း(ေခၚ)ကိုဘညိန္း(ေခၚ)ကိုညိန္းက
ၿမိဳ႕မမွာ ဓာတန္းကိုေမာင္ေမာင္(ဓားတန္းကိုသန္႔)တို႔ႏွင့္ တြဲမိၿပီး ျမန္မာတူရိယာ၊
ျမန္မာ့ဂီတသာမက အေနာက္တိုင္းတူရိယာႏွင့္ အေနာက္တိုင္းဂီတေတြအေပၚ
ထဲထဲ၀င္၀င္ေလ့လာေတာ့တာပါပဲ။ ၿမိဳ႕မက ၁၉၂၈ ေနာက္ပိုင္း ခိုင္ခိုင္မာမာျဖစ္လာသလို
မႏၲေလးရဲ႕အလွဴမဂၤလာႏွင့္ ဘုရားပြဲ၊ ေက်ာင္းပြဲေတြမွာ "သူမပါရင္
ပြဲမေျမာက္"သလို ျဖစ္လာေတာ့ လိုအပ္တဲ့ ဧည့္ခံသီခ်င္းေတြကိုလည္း ကိုညိန္းက
ေရးစပ္ေပးရေတာ့တယ္။ ၿမိဳ႕မမွာက အၿငိမ့္သီခ်င္းေတြ ေရးစပ္ေနတာ အရိွန္ရေနတဲ့
နန္းေတာ္ေရွ႕ဆရာတင္ကလည္း သီခ်င္းေတြေရးစပ္ေပးေနေလေတာ့ ဆရာတင္နဲ႔ ကိုညိန္းက
ၿမိဳ႕မမွာ ဂီတႏွင့္သံေယာစဥ္တြယ္ၾကေတာ့တာပါပဲ။ ကိုႀကီးတင္တဲ့။ ေမာင္ညိန္းတဲ့ေလ…။
ၿမိဳ႕မအတြက္ ဆရာတင္က "ေအာင္ပင္လယ္"သီခ်င္းကို ေရးစပ္ေပးေတာ့
သီခ်င္းထဲမွာပါတဲ့ "ေအာင္ပင္လယ္"ဆိုတဲ့ စာသား ၅
ေက်ာ့ဆိုတဲ့အပိုဒ္ကိုတီးေတာ့ ကိုဘညိန္းက ဘင္ဂ်ိဳကို အတက္အဆင္းနဲ႔
ထူးထူးျခားျခားတီးခတ္ ၀ိုင္းဖြဲ႕ေပးတယ္။
နန္းေရွ႕မွာေနတဲ့ဆရာတင္ကလည္း မနက္လင္းတာႏွင့္ ၂၈
လမ္းက ကိုဘညိန္းအိမ္ကိုေရာက္လာၿပီး ဂီတသမားေတြႏွင့္ပဲ ေနတတ္သတဲ့။ တစ္ခါကမ်ား
ရန္ကုန္ဓာတ္ျပားတိုက္က ဆရာတင့္ကို မွီရာရထားႏွင့္အျမန္လိုက္လာပါ၊ အေရးႀကီးတယ္လို႔
ေၾကးနန္း႐ိုက္လိုက္လို႔ နန္းေရွ႕အိမ္မျပန္ေတာ့ဘဲ ၂၈ လမ္း ကိုဘညိန္းအိမ္ကပဲ
အ၀တ္တစ္ထည္ ကိုယ္တစ္ခုနဲ႔ ဘူတာဆင္းတာပဲတဲ့။
ဆရာတင္က ၁၉၄၉ ခု ျပည္တြင္းစစ္မီးေၾကာင့္
မႏၲေလးမွာ ကရင္ေတြ၀င္ခ်ိန္ ကြယ္လြန္ရွာတယ္။ ဆရာတင္ ကြယ္လြန္ေတာ့
ၿမိဳ႕မၿငိမ္းျဖစ္ေနတဲ့ ကိုဘညိန္းက ေတာ္ေတာ္စိတ္မေကာင္းျဖစ္ရတယ္။ ဆရာတင္က
သဘင္ေလာကအတြက္ အလြန္အားထားေမွ်ာ္လင့္ထားတဲ့ သူ႕သား ေရႊနန္းတင္က ဥမမယ္
စာမေျမာက္က်န္ရစ္ေနခဲ့တာအေပၚ စိတ္ေျဖာင့္ေျဖာင့္ျဖစ္မွာမဟုတ္ဘူးလို႔
ၿမိဳ႕မၿငိမ္းကယံုတယ္။ ယံုသလိုလည္း က်န္ရစ္တဲ့ဆရာတင့္သားအတြက္
သူ႕မွာတာ၀န္ရိွတယ္လို႔ ခံယူထားတယ္။ တာ၀န္ရိွသလိုလည္း အစစအရာရာ ကူညီရမယ္လို႔
ဆံုးျဖတ္ထားတယ္။ ဒါေပမယ့္ ၿမိဳ႕မၿငိမး္မွာလည္း
ဇနီးသည္မသန္းရဲ႕ယြန္းထည္ဆိုင္၀င္ေငြေလးနဲ႔ သားသမီး ၉ ေယာက္ကို
ေကၽြးေမြးျပဳစုေနရတာဆိုေတာ့ မလွည့္သာဘူးေပါ့။ "အဘမွာ ကိုႀကီးတင္သားအတြက္
တာ၀န္ရိွတယ္။ ဘာမွလုပ္မေပးႏိုင္လို႔ စိတ္မေကာင္းဘူး"လို႔
ခဏခဏၿငီးတြားတယ္ဆိုတာကို ၿမိဳ႕မၿငိမ္းသမီးႀကီး ေဒၚတင္ၾကည္က ကၽြန္ေတာ့္ကို
ေျပာျပဖူးတယ္။ ၿမိဳ႕မၿငိမ္းသားႀကီး ဦးသန္းေအာင္ခိုင္နဲ႔က တစ္ရပ္တည္းေနရေတာ့
သူႏွင့္ စကားစမည္ေျပာတိုင္း သူ႕အဘ(ၿမိဳ႕မၿငိမ္း)အေၾကာင္းခ်ည္းပါပဲ။
"ဆရာတင့္က်န္ရစ္တဲ့သားေလးက
ေရႊနန္းတင္နာမည္နဲ႔ ဇာတ္ကတယ္။ ေနာက္ ခင္စန္းတင္ဆိုတဲ့ မင္းသမီးေလးႏွင့္
အေၾကာင္းပါတယ္။ ေရႊနန္းတင္နဲ႔ ခင္စန္းတင္တို႔အၿငိမ့္ကၾကေတာ့ ေရႊနန္းတင္ကလည္း သူ႕အေဖဆရာတင္ဆံုးပါးၿပီးတဲ့ေနာက္
သူ႕အေဖႏွင့္ ညီရင္းအစ္ကိုတမွ်ခ်စ္ခင္ၾကတဲ့ ဦးေလးၿငိမ္း(ၿမိဳ႕မၿငိမ္း)ဟာ ဖခင္ပါပဲ။
ဒါေၾကာင့္ ဦးေလးၿငိမ္းကို ေစာင့္ေရွာက္ဖို႔၊ လုပ္ေကၽြးျပဳစုဖို႔၊ ကန္ေတာ့ဖို႔
တာ၀န္ရိွတယ္။ ဒါေပမယ့္ အိမ္ေထာင္ဦး အစစအရာရာထူေထာင္ေနခ်ိန္မွာ ဒီ၀တၱရားပ်က္ကြက္ေနလို႔
စိတ္မေကာင္းျဖစ္ရသတဲ့။ ဒီေတာ့ ခင္စန္းတင္အတြက္ အၿငိမ့္သီခ်င္းေလးတစ္ပုဒ္ကို
ဦးေလးၿငိမ္းစပ္ခိုင္းၿပီး လိုတာထက္ပိုကာ အႏုပညာေၾကးကန္ေတာ့မယ္လို႔ ႀကံစည္ထားသတဲ့။
ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ ဦးေလးၿငိမ္းကို ဒီအတိုင္းေငြသားခ်ည္း သြားကန္ေတာ့ရင္
လက္ခံမွာမဟုတ္လို႔ပါတဲ့။
မင္းသမီးေလး ခင္စန္းတင္က
အၿငိမ့္သီခ်င္းစပ္ခိုင္းကတည္းက ၿမိဳ႕မၿငိမ္းမွာ ေက်နပ္ေနတယ္။ ဟုတ္တယ္…။
ဒီကေလးေတြကို ကိုႀကီးတင္မရိွတဲ့ေနာက္ ဘာမွမကူညီႏိုင္ေသးဘူး။ ၀တၱရားပ်က္ကြက္ေနယ္။
အခုေတာ့ ကူညီႏိုင္ၿပီေပါ့။ ဒါေၾကာင့္ သီခ်င္းေလးကိုစပ္ၿပီး
တပည့္ျဖစ္သူတေယာေမာင္ကံကို ေသခ်ာခ်ေပး၊ တိုက္ေပးတယ္။ လာမယ့္ ဥပုသ္ေန႔
ခင္စန္းတင္လာရင္ ေမာင္ကံက ေသခ်ာတိုက္ေပးလိုက္ေပါ့။ သူကေတာ့ ဒီကေလးေတြကို
ဒီထက္ကူညီဖို႔သင့္တာ မကူညီႏိုင္ေတာ့ မ်က္ႏွာပူသတဲ့။ မ်က္ႏွာခ်င္းဆိုင္ရမွာ
အားနာသတဲ့။ ဒီလိုနဲ႔ ဥပုသ္ေန႔ေရာက္ေတာ့ ဆရာၿငိမ္းက မနက္ေစာေစာကတည္းက တ႐ုတ္တန္း
ညီေနာင္ကေဖးမွာ သြားေရွာင္ေနတယ္။ တေယာေမာင္ကံကိုပဲ အိမ္ကေန ခင္စန္းတင္ကို
ေစာင့္ခိုင္းတယ္။ ခဏေနေတာ့ ခင္စန္းတင္က အိမ္ေတာ္ရာထီးေလးေဆာင္းၿပီး
ဆိုက္ကားတစ္စီးနဲ႔ ၂၈ လမ္း အိမ္ကိုေရာက္လာတယ္။ အိမ္၀င္ကတည္းက "ဦးေလးၿငိမ္း၊
ဦးေလးၿငိမ္း"လို႔ အသံေပးလာတာကိုး…။ ေမာင္ကံက "မာစတာမရိွဘူး။
မခင္စန္းတင္လာရင္ သီခ်င္းခ်ေပးလိုက္ဖို႔ မွာသြားတယ္"လို႔ေျပာၿပီး တေယာေလးနဲ႔
သီခ်င္းခ်ေပး။ သီခ်င္းစာရြက္လည္းေပးတယ္။ ခင္စန္းတင္ကလည္း ဦးေလးၿငိမ္းကို
ကန္ေတာ့ခြင့္ရၿပီဆိုၿပီး သူ႕ပဒုမၼာအကႌ်ေအာက္က ေခၽြးခံအကႌ်ေလးရဲ႕ေအာက္အိတ္ကေန
အသင့္ယူလာတဲ့ပိုက္ဆံကိုထုတ္တယ္။ ေငြစကၠဴအေခါက္ေလးကို တေယာေမာင္ကံလက္ထဲတည့္…။
ေမာင္ကံကလည္း သူ႕မာစတာမွာထားလို႔ ဇြတ္ျပန္ေပး…။ ခင္စန္းတင္ကလည္း
"သီခ်င္းဖိုးရယ္လို႔ မေအာက္ေမ့ပါနဲ႔။ ဦးေလးၿငိမ္းကို ကန္ေတာ့တာပါ"လို႔
တြင္တြင္ေျပာရင္း ဇြတ္ေပး…။ ေမာင္ကံကလည္း ပ်ာပ်ာသလဲျငင္း…။
ဒီအေၾကာင္းကို ဦးသန္းေအာင္ခိုင္က
ျပန္ေျပာျပေတာ့ ကၽြန္ေတာ့္မွာ ႐ုပ္ရွင္ျပသလို မ်က္စိထဲျမင္ေယာင္လာၿပီး
အႏုပညာရွင္ေတြရဲ႕အံ့မခန္းႏွလံုးအေပၚ ပီတိစိတ္နဲ႔ မ်က္ရည္ေတြလည္လို႔…။
အဲဒီသီခ်င္းေလးက "ခ်စ္သူ႕ၾသဇာ"တဲ့ေလ…။
"… အခ်စ္ကမေရလည္… အေတြးရခက္တယ္
အေျပာေတာ့လြယ္လြယ္… ႐ုပ္လံုးေပၚခ်စ္ဖို႔လိုမယ္…
ခ်ဳပ္ခ်ဳပ္ခ်ယ္ခ်ယ္… အခုကပဲရွင္၊
အမိန္႔ထုတ္ကာရယ္…
ဗိုလ္က်ခ်င္… စန္းတင့္အေပၚ၀ယ္…
ေမာင္… ခ်စ္ေသာခင့္ကို၊ လူဗိုလ္ပံုအလယ္…
ဆိုကေသာအလုပ္နဲ႔ မၾကည့္ရက္လို႔ပင္ ခင္စြန္႔ပယ္…
ခ်ိဳၿမိန္ေသာစကား နား၀င္သာပါတယ္ရွင္…
ခ်စ္သူ႕ၾသဇာကို ေညာင္းကာမက်ေျမ၀ယ္…
အဟုတ္လိုက္ေလ်ာလိုတယ္ ခင္စန္းတင္စိတ္ထဲ၀ယ္။
မိဘမ်ားကိုပင္ လုပ္ေကၽြးသူပါရွင္…
ဒီအေရးမလြယ္…"
(Chorus) သဘင္သည္၊ ေမာင့္စိတ္က အျငိမ့္သမဆို…ငယ္
မယ္…
ခြဲျခားသေလာက္-အတန္းအစား---အခ်စ္မယ္
ရာဇ၀င္ နိပါတ္ေတာ္မ်ား ၌ အသြယ္သြယ္ ရွင္ဘုရင္
မင္းမ်ားေတာင္ အနိမ့္အျမင့္မေရြးပါ…တယ္၊ အခ်စ္စစ္နဲ ့ သံုးသပ္ၿပီး ေ၀ဖန္
ခင္စန္းတင္ ေမာင့္အျမင္မွန္ ေစာင့္တယ္
(ယွဥ္ျပိဳင္ ခ်စ္ေဇာႀကီးတာ ဘယ္သူသာတယ္ ထင္ရွား
ေစမယ္ ႏိုင္လြန္ မ၀တ္နဲ ့ကြယ္ ဆိုခ်င္ဆိုရွင္… ေမနားေထာင္မယ္
ႏႈတ္ခမ္းမဆိုး ပါးမဆိုး ၾကိဳက္တာေျပာရွင့္
ဆိုးမွခ်စ္မယ္ ဆိုးမွခ်စ္မယ္ ဆိုရင္ နီပါေစမယ္ ေကြ ့ေကြ့ ေကာက္ေကာက္ အေမာက္နဲ ့မွ
ရွင့္ကို ခ်စ္ခ်စ္ ျဖတ္လို ့ပစ္ပစ္ ဆိုေစ..လိုရင္ကြယ္
ေမာင္ရယ္ လိုက္ေရာလို ့ပင္ ခင္မင္တြယ္တာ
ခ်စ္ျခင္း ျပိဳင္မယ္) ၂။
သဘင္သည္၊ ေမာင့္စိတ္က အျငိမ့္သမဆို…ငယ္ မယ္…
ခြဲျခားသေလာက္-အတန္းအစား---အခ်စ္မယ္
ရာဇ၀င္ နိပါတ္ေတာ္မ်ား ၌ အသြယ္သြယ္ ရွင္ဘုရင္
မင္းမ်ားေတာင္ အနိမ့္အျမင့္မေရြးပါ…တယ္၊ အခ်စ္စစ္နဲ ့ သံုးသပ္ၿပီး ေ၀ဖန္
ခင္စန္းတင္ ေမာင့္အျမင္မွန္ ေစာင့္တယ္
တဲ့…။
This is sung by Daw Mar Mar Aye.
ReplyDeleteI would really like a competent dancer singing and dancing this song on stage. How lovely!