သစ္ေတာဖံုးလႊမ္းလ်က္ရွိေသာေျမနွင့္ သစ္ေတာေျမစီမံအုပ္ခ်ဳပ္မႈ
ျမန္မာနိုင္ငံသည္ သစ္ေတာဖုံးလႊမ္းမႈဧရိယာ က်ယ္ဝန္းေသာ ႏိုင္ငံတစ္ခုျဖစ္သည္နွင့္အညီ သစ္ေတာမ်ားအား ေရွးယခင္ကတည္းက စနစ္တက် စီမံအုပ္ခဳဳုပ္ခဲ့ပါသည္။ ႏိုင္ငံအတြင္း မွီတင္း ေန ထိုင္ၾကေသာ ျပည္သူမ်ားသည္ သစ္ေတာက႑နွင့္ တစ္နည္းမဟုတ္ တစ္နည္းဆက္ႏႊယ္လ်က္ရွိပါသည္။ သို႔အတြက္ သစ္ေတာစီမံအုပ္ခ်ဳပ္မႈတြင္ အဓိကက်သည့္ သစ္ေတာဖုံးလႊမ္းမႈဧရိယာ၊ အျမဲတမ္း သစ္ေတာ နယ္ေျမ (ၾကိဳး၀ိုင္း ၾကိဳးျပင္ ကာကြယ္ေတာ၊ ေဘးမဲ့ေတာ၊ သဘာဝဥယ်ာဥ္ စသည့္)တို ့အား တိတိက်က် သိရွိရန္လိုအပ္ပါသည္။
သစ္ေတာဖုံးလႊမ္းလ်က္ရွိေသာေျမ ( Forest Cover )
ကမၻာ့ကုလသမဂၢ စားနပ္ရိကၡာအဖြဲ႔ၾကီး၏ ကမၻာ့သစ္ေတာသယံဇာတ အေျခအေနကို ဆန္းစစ္ ေလ့လာျခင္း(Global Forest Resources Assessment -FRA)၏အဓိပၸါယ္သတ္မွတ္ခ်က္အရ သစ္ေတာဖုံးလႊမ္းလ်က္ရွိေသာေျမ(သို ့) သစ္ေတာဖုံးလႊမ္းမႈ (Forest Cover)ဆိုသည္မွာ သစ္ပင္ရြက္အုပ္ ဖုံးလႊမ္းမႈ (Forest Canopy Density) ၁၀% အထက္ရွိျပီးအနည္းဆုံး ဧရိယာအက်ယ္အဝန္း ဝ.၅ ဟက္တာ(၁.၂၄ဧက)တြင္ သစ္ပင္မ်ား ေပါက္ေရာက္ေနသည့္ေျမကို ေခၚဆိုပါသည္။ သစ္ပင္မ်ားသည္ အနိမ့္ဆုံး ၅မီတာ (၁၅ ေပခန္ ့) ၾကီးထြားႏိုင္စြမ္း ရွိရပါမည္။ လတ္တေလာ အေျခအေနတြင္ သတ္မွတ္ ထားေသာ အေျခအေနမေရာက္ေသးေသာ္လည္း အနာဂတ္တြင္ ေရာက္ရွိၾကီးထြားလာနိုင္သည့္ သဘာဝအပင္ငယ္မ်ား ေပါက္ေရာက္ေနသည့္ သစ္ေတာ ဧရိယာမ်ားလည္း အက်ဳံးဝင္ပါသည္။ သစ္ေတာဖုံးလႊမ္း လ်က္ရွိသည့္ ေျမဧရိယာနွင့္ သစ္ေတာစီမံအုပ္ခ်ဳပ္ လုပ္ကိုင္မႈအတြက္ အၿမဲတမ္း သစ္ေတာနယ္ေျမမ်ား တို႔သည္ အဓိပၸါယ္ကြဲျပားျခားနားပါသည္။ သစ္ေတာဖုံးလႊမ္းလ်က္ရွိေသာေျမ(Forest Cover) မ်ားထဲမွ စနစ္တက် စီမံအုပ္ခ်ဳပ္ရန္ ၾကိဳး၀ိုင္းႏွင့္ၾကိဳးျပင္ ကာကြယ္ေတာမ်ား ဖြဲ႕စည္းထားသည့္ ဧရိယာကို သစ္ေတာနယ္ေျမမ်ား (Forest Land) ဟုေခၚပါသည္။
Forest
Land with tree crown cover (or equivalent stocking level) of more than 10 percent and area of more than 0.5 hectares (ha). The trees should be able to reach a minimum height of 5 meters (m) at maturity in situ. May consist either of closed forest formations where trees of various storeys and undergrowth cover a high proportion of the ground; or open forest formations with a continuous vegetation cover in which tree crown cover exceeds 10 percent. Young natural stands and all plantations established for forestry purposes which have yet to reach a crown density of 10 percent or tree height of 5 m are included under forest, as are areas normally forming part of the forest area which are temporarily unstocked as a result of human intervention or natural causes but which are expected to revert to forest.
သစ္ေတာဖုံးလႊမ္းမႈကို ရြက္အုပ္ဖုံးလႊမ္းမႈ အေျခအေနလိုက္၍ ရြက္အုပ္ပိတ္ေတာ ( Closed Forest) နွင့္ ရြက္အုပ္ပြင့္ေတာ (Open Forest ) ဟူ၍ အတန္းအစား(၂)မ်ိဳး ထပ္မံခြဲျခားထားပါသည္။
ရြက္အုပ္ပိတ္ေတာ( Closed Forest)
ရြက္အုပ္ပိတ္ေတာဆိုသည္မွာ ရြက္အုပ္ဖုံးလႊမ္းမွု ရာခိုင္ႏႈန္း(၄၀%) အထက္ရွိ၍ အပင္အျမင့္ ၅မီတာထက္ျမင့္ေသာ သစ္ပင္မ်ား ေပါက္ေရာက္ေနျပီး ဧရိယာအက်ယ္အဝန္းအားျဖင့္ ဝ.၅ ဟက္တာ တစ္ဆက္တစ္စပ္တည္းရွိေသာ သစ္ေတာေျမကိုေခၚသည္။
Closed Forest – under forestry or no land use, spanning more than 0.5hectares; with trees higher than 5 meters and a canopy cover of more than 40 percent, or trees able to reach these thresholds in situ.
ရြက္အုပ္ပြင့္ေတာ (Open Forest )
ရြက္အုပ္ပြင့္ေတာဆိုသည္မွာ အပင္အျမင့္ ၅မီတာထက္ျမင့္ေသာ သစ္ပင္မ်ားေပါက္ေရာက္ေနျပီး ရြက္အုပ္ဖုံးလႊမ္းမူ ရာခိုင္နွုန္း (၁၀%မွ ၄၀%) အတြင္းရွိ၍ ဧရိယာ ဝ.၅ဟက္တာထက္ ပိုမိုက်ယ္ ျပန္႔တည္ရွိကာ အျခားေျမအသုံးခ်မႈမရွိေသာ သစ္ေတာေျမကို ေခၚသည္။
Open Forest(normally degraded forests) – under forestry or no land use, spanning more than 0.5hectares;with trees higher than 5 meters and a canopy cover between 10 and 40 percent, or trees able to reach these thresholds in situ.
အျခားေျမမ်ား (Other Wooded Lands )
အျခားေျမမ်ားဆိုသည္မွာ ရြက္အုပ္သိပ္သည္းမွု ၁၀% ေအာက္က်ေရာက္ေနျပီး ပိန္လွီေနေသာ သစ္ပင္မ်ားျဖင့္ အမ်ားဆုံးဖုံးလႊမ္းေနေသာ ဧရိယာ၊ ျမက္ခင္းျပင္ႏွင့္ၿခဳံပုတ္ေတာမ်ားကို ေခၚပါသည္။
Other Wooded lands (Scrub and Grass Land)-Areas mostly covered by grassland and stunted trees, shrub forests, lower that 10% crown density.
ထာဝစဥ္တည္တံ့ေစရန္ စီမံအုပ္ခ်ဳပ္ျခင္း
နိုင္ငံဖြံ႔ၿဖိဳးမွုကို အေထာက္အကူျပဳနိုင္ရန္အတြက္ ေျမအမ်ိဳးအစားအခ်ဳိ႕ကို (နိုင္ငံပိုင္ျဖစ္ေစ၊ ပုဂၢလိကပိုင္ျဖစ္ေစ) အျမဲတမ္းသစ္ေတာေျမမ်ားအျဖစ္ဖြဲ႕ထားရပါမည္။ သစ္ေတာဖုံးလႊမ္းမွု အျမဲတမ္းရွိ သင့္သည့္ ေျမအမ်ိဳးအစားမ်ားသည္ ကာကြယ္ရမည့္ေျမ၊ သဘာဝကို ထိန္းသိမ္းရမည့္ေျမ၊ သစ္နွင့္အ ျခားသစ္ေတာထြက္ပစၥည္းမ်ား ထုတ္ယူရန္ေျမနွင့္ အဆိုပါကိစၥရပ္မ်ားကို ပူးတြဲေဆာင္ရြက္ရန္ ရည္ရြယ္ ေသာေျမဟူ၍ ခြဲျခားနိုင္ပါသည္။
သစ္ေတာမ်ားအဓြန္႔ရွည္ၾကာစြာတည္တံ့ေစရန္နွင့္ ေနာင္သားစဥ္ေျမဆက္တိုင္ေအာင္ သစ္ေတာ သယံဇာတမ်ား စဥ္ဆက္မျပတ္ ထုတ္ယူသုံးစြဲနိုင္ရန္အတြက္ထာဝစဥ္တည္တံ့ေသာ သစ္ေတာစီမံအုပ္ခ်ဳပ္ (Sustainble Forest Management S.F.M) ျဖင့္ ေရွးယခင္ကပင္ စီမံအုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့ပါသည္။
သစ္ေတာမ်ား ထာဝစဥ္တည္တံ့ေရးအုပ္ခ်ဳပ္လုပ္ကိုင္မႈအား ေအာက္ေဖာ္ျပပါစံမ်ား (Criteria) ျပဌာန္းထားရွိပါသည္။
၁။ Extent of Forest Resources -သစ္ေတာသယံဇာတမ်ား ထာဝစဥ္တည္တံ့ေစမည့္ စီမံအုပ္ခ်ဳပ္မွုအတြက္ လိုအပ္ခ်က္မ်ားျဖည့္ဆည္းရန္၊
၂။ Biological Diversity - ဇီဝမ်ိုးစုံမ်ိုးကြဲမ်ားအား ကာကြယ္ထိန္းသိမ္းရန္၊
၃။ Forest Health and Vitality - သစ္ေတာမ်ား သန္စြမ္းမွုနွင့္ ရွင္သန္မွုအေျခအေန၊ သစ္ေတာ ေဂဟစနစ္မွ ပတ္ဝန္းက်င္အေျခအေနအား ကာကြယ္ေပးရန္၊
၄။ Productive Functions of Forests - သစ္ေတာမ်ားမွထုတ္လုပ္ေပးေသာ သစ္နွင့္သစ္ မဟုတ္ေသာ သစ္ေတာထြက္ ပစၥည္းမ်ားႏွင့္ေဂဟစနစ္ဆိုင္ရာဝန္ေဆာင္မႈမ်ားကို စနစ္တက် စီမံအုပ္ခ်ဳပ္ရန္၊
၅။ Protective Functions of Forests - အၿမဲတမ္းသစ္ေတာေျမမ်ား(စိုက္ခင္းမ်ားအပါအဝင္) အား အကာအကြယ္ေပးရန္၊
၆။ Socio-economic Benefits and Needs - လူမႈစီးပြားေရးဆိုင္ရာနယ္ပယ္မ်ားတြင္ သစ္ေတာက႑မွ လိုအပ္ခ်က္မ်ားကို အေထာက္အပံ့ျဖစ္ေစရန္နွင့္
၇။ Legal,Policy and Institutional Framework - သစ္ေတာက႑ဆိုင္ရာဥပေဒ၊ မူဝါဒ နွင့္အဖြဲ႔အစည္းမ်ားဆိုင္ရာ မူေဘာင္မ်ားခ်မွတ္နိုင္ရန္၊
သစ္ေတာဖုံးလႊမ္းေသာေျမေျပာင္းလဲလာမႈအေျခအေန
စက္မႈေခတ္ေျပာင္းေတာ္လွန္ေရး မတိုင္မီကာလ(၁၇ နွင့္ ၁၈ ရာစုနွစ္မ်ားအတြင္းက ကမၻာ ့သစ္ ေတာ ပမာဏ သည္ (၆.၂၁ ဘီလီယံ ဟက္တာ) ခန္႔ရွိခဲ့ျပီး ၂၀၀၀ခုနွစ္တြင္ ကမၻာ့သစ္ေတာပမာဏသည္ (၃.၈၇ဘီလီယံ ဟက္တာ) ခန္႔သာရွိေတာ့သည္ဟု ခန္႔မွန္းထားပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ နွစ္ေပါင္း (၂၀၀)ခန့္ အတြင္း ကမၻာ့သစ္ေတာ ဧရိယာဟက္တာ (၂.၃၄ ဘီလီယံ) ခန္႔ (၃၇.၇ ) ရာခိုင္နွုန္း ေလ်ာ့နည္းသြား ေၾကာင္း ေတြ႔ရွိရပါသည္။ ျမန္မာသစ္ေတာမ်ားသည္လည္း အေၾကာင္းအမ်ိဳးမ်ိဳးေၾကာင့္ ေလ်ာ့နည္းလာ ရာ သစ္ေတာ ဖုံး လႊမ္းမွုသည္ ၁၉၂၅ ခုႏွစ္တြင္ ၆၆% ၊၂၀၀၀ခုႏွစ္တြင္ ၅၂% လက္ရွိအခ်ိန္တြင္ ၄၇%ခန႔္သာ က်န္ရွိ ေၾကာင္း ေတြ႔ရွိရပါသည္။
သစ္ေတာဖုံးလႊမ္းမႈ ( ရြက္အုပ္ပိတ္ေတာနွင့္ ရြက္အုပ္ပြင့္ေတာ )၏ နွစ္အလိုက္ေျပာင္းလဲမွုမွာ ၁၉၉၀ ခုႏွစ္တြင္ ဟက္တာ ( ၃.၉၂ )သန္း၊ ၂၀၀၀ ျပည့္နွစ္တြင္ ဟက္တာ ( ၃.၄၉ ) သန္း၊ ၂၀၀၅ ခုနွစ္ တြင္ ဟက္တာ ( ၃.၃၃ ) သန္း၊ ၂၀၁၀ ခုႏွစ္ (၃.၁၈) သန္း ျဖစ္ပါသည္။
ၾကိဳးဝိုင္းၾကိဳးျပင္ကာကြယ္ေတာမ်ား သဘာဝထိန္းသိမ္းေရးနယ္ေျမမ်ား
သစ္ေတာမ်ားအား ေရရွည္တည္တံ့ေစရန္အတြက္ သစ္ေတာဦးစီးဌာနအေနျဖင့္ ၾကိဳးဝိုင္းႏွင့္ ၾကိဳးျပင္ကာကြယ္ေတာမ်ား၊ သဘာဝထိန္းသိမ္းေရးနယ္ေျမမ်ား ဖြဲ႔စည္းတည္ေထာင္၍ စီမံအုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့ ပါသည္။
သစ္ေတာနယ္ေျမ - ဆိုသည္မွာ ၾကိဳးဝိုင္းေတာနွင့္ ၾကိဳးျပင္ကာကြယ္ေတာတို႔ပါဝင္သည့္ နယ္ေျမျဖစ္ပါသည္။
သဘာဝနယ္ေျမဆိုသည္မွာ- ေတာရိုင္းတိရိ စၦာန္နွင့္ သဘာဝအပင္မ်ား သက္ရွိသက္မဲ့ ဖြဲ႔စည္းမႈမ်ား သို႔မဟုတ္ ထင္ရွားေသာ ပထဝီအေနအထားမ်ား တည္ရွိသည့္ေဒသမ်ားကို အရွည္တည္တံ့ေရး အတြက္ ကာကြယ္ထိန္းသိမ္းရန္အလို႔ငွါ ေတာရိုင္းတိရိ စၦာန္ႏွင့္သဘာဝအပင္မ်ား ကာကြယ္ေရးႏွင့္ သဘာဝနယ္ေျမမ်ား ထိန္းသိမ္းေရး ဥပေဒအရ သတ္မွတ္ထားသည့္နယ္ေျမ ျဖစ္ပါသည္။
ၾကိဳးဝိုင္းနွင့္ၾကိဳးျပင္ကာကြယ္ေတာ ဖြဲ႔စည္းမႈအေနျဖင့္ ၁၉၈၈-၈၉ ခုႏွစ္တြင္ ၃၈၈၇၆ စတုရန္း မိုင္၊ ၁၉၉၇-၉၈ ခုႏွစ္တြင္ ၄၀၄၄၄ စတုရန္းမိုင္ရွိခဲ့ျပီး ၂၀၁၁-၂၀၁၂ ခုနွစ္၌ ၆၄၁၈၂.၉၀ စတုရန္းမိုင္ ရာခိုင္ႏႈန္းအားျဖင့္ နိုင္ငံေတာ္ဧရိယာ၏ ၂၄.၅၇ ရာခိုင္ႏႈန္း ရွိပါသည္။ သဘာဝနယ္ေျမမ်ား တည္ေထာင္ျခင္း အေနျဖင့္ အမ်ိဳးသားဥယ်ာဥ္၊ အဏၰဝါအမ်ိဳးသား ဥယ်ာဥ္၊ ေတာရိုင္းတိရိစာၦန္ေဘးမဲ့ေတာ စုစုေပါင္း (၃၆) ခု၊ ဧရိယာအားျဖင့္ ၁၄၆၃၁.၁၁ စတုရန္းမိုင္ ရွိပါသည္။
ၾကိဳးဝိုင္းၾကိဳးျပင္ကာကြယ္ေတာမ်ားကို ႏိုင္ငံဧရိယာ၏ ၃၀%အထိ၊ သဘာဝနယ္ေျမမ်ားကို ႏိုင္ငံဧရိယာ၏ ၁၀%အထိ ဖြဲ႔စည္းရန္ သစ္ေတာ မူဝါဒတြင္ ျပဌာန္းထားပါသည္။
သစ္ေတာဖုံးလႊမ္းမွု ဧရိယာမ်ားသည္ လူဦးေရတိုးတက္ျခင္း၊ ၿမိဳ႕ရြာခ်ဲ႔ထြင္ျခင္း၊ အျခားေျမ အသုံးခ်မႈအျဖစ္ ေျပာင္းလဲျခင္းမ်ားေၾကာင့္ ေလ်ာ့နည္းလာေနေသာ္လည္း သဘာဝေတာမ်ား ကာကြယ္ ထိန္းသိမ္းေရးနွင့္ သစ္ေတာမ်ားေရရွည္တည္တံ့ေစေရးအတြက္ အျမဲတမ္းသစ္ေတာနယ္ေျမမ်ားနွင့္ သဘာဝနယ္ ေျမမ်ားကို သစ္ေတာဥပေဒအရ သစ္ေတာမူဝါဒပါ ျပဌာန္းခ်ကသို႔ ေရာက္ရွိေအာင္ တိုးျမွင့္ ဖြဲ႔စည္း တည္ေထာင္လ်က္ရွိပါေၾကာင္း တင္ျပလိုက္ရပါသည္။
No comments:
Post a Comment